Pustynnienie antropogeniczne to jeden z najdłużej badanych rodzajów degradacji środowiska przyrodniczego. Pomijając nawet żarliwą dyskusję w XVI stuleciu dotyczącą opisów przyrody Ziemi Świętej przedstawionych przez Miguela Serveta i ich porównywania z opisami z Księgi Jozuego, problem ten jest niemal na stałe obecny w nauce począwszy od lat trzydziestych XIX wieku, to jest od rozpoczęcia podboju Algierii przez Francuzów. Wkraczając na jałowe stepy i półpustynie, odkrywali oni ruiny rzymskich miast, fundamenty gospodarstw rolnych, tłoczni oliwy, cystern, resztki systemów nawadniających. Przykładem może być Tiddis leżący na stepach koło Konstantyny.

Ruiny rzymskiego miasta Tiddis na skraju Atlasu Numidyjskiego w pobliżu Konstantyny. Jest to najwilgotniejsza część Wyżyny Szottów w Algierii, w przeszłości „spichlerz Rzymu”. Dziś na tym terenie przeważa wypas owiec i tylko lokalnie uprawia się zboża. Fot. Florian Plit.

Niegdyś było to prowincjonalne miasteczko i lokalne centrum handlowo-usługowe obszaru intensywnego rolnictwa, dziś łatwiej tam o szakala niż o człowieka. W okolicach Tiddis nadal jeszcze uprawiana jest ziemia, jednak niewiele dalej na południe w pobliżu innych ruin rzymskich spotkać można tylko biednych pasterzy owiec i kóz

Wypas zwierząt na zdegradowanym stepie ostnicowym (trawa alfa, Stipa tenecissima) na Wyżynie Szottów w Algierii. Płaty nagiego gruntu widoczne na pierwszym planie powstały w wyniku wyrywania trawy, przeznaczonej na sprzedaż (stanowi surowiec do wyrobu koszyków, produkcji specjalnych rodzajów papieru). Fot. Florian Plit

Nie tylko doskonale widzimy, że umarła tam wielka cywilizacja, ale mamy też uczucie asystowania przy zmierzchu i agonii życia na skraju pustyni. Wszelkiego życia. Kontrast jest tak duży, że już półtora wieku temu we Francji powstało sporo prac na temat rozmiarów i przyczyn pustynnienia Afryki Północnej (chociaż sam termin „pustynnienie” nie był jeszcze stosowany). Na przełomie XIX i XX wieku dużą wagę przywiązywano do pustynnienia wnętrza Azji (Huntington, 1906; Kropotkin, 1904), na początku lat siedemdziesiątych XX wieku opinia światowa dostrzegła te procesy w tragicznych atakach suszy i głodu w strefie Sahelu, a wkrótce potem stało się oczywiste, że pustynnienie jest zjawiskiem ogólnoświatowym, w bezpośredni sposób dotykającym zapewne około 1 miliarda ludzi! W niewielu miejscach proces ten zachodzi w sposób spektakularny (np. wydmy zasypują domy), znacznie częściej na obszarach półsuchych obserwujemy ubożenie roślinności, zanikanie wód powierzchniowych i podziemnych, pojawianie się płatów nagiego gruntu. Zjawiska te nie zachodzą też z jednakową prędkością i w każdym chyba regionie w pewnych latach ulegają one zahamowaniu, a nawet regresowi, ale rozpatrywane w dłuższym wycinku czasu są niewątpliwe i nieubłagane. Nic dziwnego, że procesom pustynnienia poświęcono specjalną konferencję ONZ w Nairobi w 1977 roku, że w związku z nim podjęto międzynarodowe programy badawcze i na jego temat wypowiadają się politycy.